فلنج تخت (Flat Face Flange):
فلنج تخت (Flat Face Flange)، که گاهی با نام فلنج ساده یا فلنج کف صاف نیز شناخته می‌شود، یکی از انواع رایج فلنج در صنعت است که کاربردهای خاص خود را دارد. برخلاف فلنج‌های با وجه برجسته (Raised Face) که رایج‌تر هستند، فلنج تخت دارای یک سطح آب‌بندی کاملاً صاف است. این ویژگی آن را برای کاربردهای خاصی که نیاز به توزیع یکنواخت بار دارند یا با مواد حساس سروکار دارند، ایده‌آل می‌سازد.
فلنج تخت چیست؟
فلنج تخت نوعی از فلنج است که سطح آب‌بندی آن کاملاً مسطح و بدون هیچ‌گونه برجستگی است. در این نوع فلنج، گسکت (واشر آب‌بندی) در کل سطح تماس فلنج قرار می‌گیرد. این طراحی عمدتاً برای اتصال فلنج‌هایی با جنس متفاوت (مثلاً فلنج چدنی به فلنج فولادی) یا در سیستم‌هایی که نیاز به توزیع یکنواخت فشار روی گسکت دارند، استفاده می‌شود. فلنج تخت اغلب با فلنج‌های Slip-On (اسلیپون) یا Lap Joint (لپ جوینت) ترکیب می‌شود، اما وجه آب‌بندی آن مشخصه اصلی آن است.
ساختار و نحوه آب‌بندی فلنج تخت
ساختار فلنج تخت به گونه‌ای است که سطح آب‌بندی آن کاملاً مسطح است. این فلنج‌ها معمولاً با گسکت‌های تمام سطح (Full Face Gasket) استفاده می‌شوند. گسکت‌های تمام سطح دارای سوراخ‌هایی هستند که با سوراخ‌های پیچ فلنج منطبق‌اند و تمامی سطح فلنج را پوشش می‌دهند. این طراحی باعث می‌شود که فشار ناشی از سفت کردن پیچ‌ها به طور یکنواخت در کل سطح گسکت توزیع شود و از تمرکز تنش در یک نقطه خاص جلوگیری کند. این ویژگی برای مواد شکننده مانند چدن یا در کاربردهایی که گسکت نیاز به پشتیبانی کامل دارد، بسیار مهم است.
مزایای فلنج تخت
- کاهش تمرکز تنش: به دلیل توزیع یکنواخت بار روی گسکت، خطر آسیب دیدگی فلنج‌های شکننده (مانند چدن) یا گسکت‌ها در هنگام سفت کردن پیچ‌ها به شدت کاهش می‌یابد.
- مناسب برای فلنج‌های غیر هم‌جنس: امکان اتصال ایمن فلنج‌های ساخته شده از مواد مختلف (مانند چدن به فولاد). این امر از شکستن فلنج چدنی در برابر تنش‌های نقطه‌ای جلوگیری می‌کند.
- کاهش نیاز به گشتاور بالا: معمولاً برای آب‌بندی فلنج‌های تخت به گشتاور پیچ کمتری نسبت به فلنج‌های Raised Face نیاز است.
- سهولت در تمیزکاری و نگهداری: سطح صاف آن، تمیزکاری و بازرسی را آسان‌تر می‌کند.
- کاربرد در خطوط لوله فشار پایین: برای کاربردهای با فشار کاری پایین که نیاز به آب‌بندی مطمئن و بدون تنش‌های نقطه‌ای دارند، بسیار مناسب است.
معایب فلنج تخت
- محدودیت در فشار و دما: فلنج‌های تخت عمدتاً برای کاربردهای با فشار و دمای پایین طراحی شده‌اند. در فشارهای بالا، آب‌بندی کامل ممکن است دشوار باشد و خطر نشت افزایش یابد.
- وابستگی به گسکت تمام سطح: عملکرد بهینه این فلنج‌ها کاملاً به گسکت‌های تمام سطح و با کیفیت بالا وابسته است.
- آسیب‌پذیری بیشتر گسکت: گسکت‌های تمام سطح بیشتر در معرض محیط خارجی قرار دارند و ممکن است در برابر عوامل محیطی آسیب‌پذیرتر باشند.
- عدم تطابق با فلنج‌های Raised Face: فلنج تخت را نمی‌توان مستقیماً با فلنج Raised Face جفت کرد، زیرا این کار باعث تمرکز تنش و آسیب به فلنج تخت می‌شود. (در صورت لزوم جفت کردن، باید وجه برجسته فلنج RF برداشته شود یا از آداپتور خاص استفاده شود).
کاربردهای فلنج تخت
فلنج تخت در صنایع و سیستم‌های مختلفی که نیاز به توزیع یکنواخت بار یا اتصال به مواد شکننده دارند، کاربرد پیدا می‌کند:
- خطوط لوله آب و فاضلاب: به ویژه در سیستم‌هایی که از لوله‌ها و شیرآلات چدنی استفاده می‌شود.
- سیستم‌های تهویه مطبوع (HVAC): در سیستم‌های با فشار پایین و دماهای متعادل.
- برخی بخش‌های صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی: در خطوط جانبی (Utility Lines) یا سیستم‌های با فشار و دمای بسیار پایین.
- مخازن و تجهیزات با روکش شیشه (Glass-lined Equipment): که سطح آب‌بندی آنها بسیار حساس است.
- لوله‌های پلاستیکی (PVC/HDPE): در برخی اتصالات لوله‌های پلاستیکی که نیاز به سطح تماس وسیع برای گسکت دارند.
نکات مهم در انتخاب و نصب فلنج تخت
- کلاس فشار: اطمینان حاصل کنید که فلنج انتخابی، کلاس فشار مناسبی برای کاربرد شما دارد. فلنج‌های تخت معمولاً در کلاس‌های فشار پایین (مثل کلاس 150) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- جنس مواد: جنس فلنج باید با سیال و محیط کاری سازگار باشد تا از خوردگی جلوگیری شود (مانند فولاد کربن، چدن، فولاد ضد زنگ).
- استانداردها: فلنج‌ها باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی مانند ASME B16.5 (که ابعاد فلنج‌های تخت را نیز پوشش می‌دهد) یا EN 1092-1 باشند.
- نوع گسکت: همیشه از گسکت‌های تمام سطح (Full Face Gasket) برای فلنج‌های تخت استفاده کنید.
- سفت کردن پیچ‌ها: پیچ‌ها باید به صورت متقابل و با گشتاور مناسب سفت شوند تا از نشت جلوگیری شده و تنش به طور یکنواخت توزیع شود.
