فلنج کور (Blind Flange): مسدود کننده نهایی خطوط لوله و مخازن
فلنج کور (Blind Flange)، که با نام‌های فلنج مسدود کننده یا فلنج بن بست نیز شناخته می‌شود، یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های لوله کشی و تجهیزات صنعتی است. برخلاف سایر فلنج‌ها که برای اتصال دو بخش لوله یا تجهیزات به کار می‌روند، فلنج کور برای بستن کامل و دائم یک انتهای خط لوله، بازوی شیر، یا دهانه مخزن استفاده می‌شود. این قابلیت مسدود کنندگی، آن را به ابزاری ضروری برای ایمنی، تعمیر و نگهداری، و تغییرات در سیستم‌های صنعتی تبدیل کرده است.
فلنج کور چیست؟
فلنج کور یک دیسک فلزی توپر است که بدون سوراخ مرکزی طراحی شده است. این دیسک دارای سوراخ‌هایی برای پیچ‌ها (Bolts) در اطراف محیط خود است که امکان اتصال آن را به فلنج دیگر روی یک لوله یا نازل فراهم می‌کند. با استفاده از پیچ‌ها، مهره‌ها و یک گسکت (واشر آب‌بندی)، فلنج کور به طور کامل جریان سیال را در یک نقطه خاص متوقف کرده و آب‌بندی مطمئنی را در برابر فشار و دما فراهم می‌کند.
ساختار و نحوه آب‌بندی فلنج کور
ساختار فلنج کور ساده اما بسیار مستحکم است. سطح آب‌بندی آن می‌تواند از نوع Raised Face (RF)، Flat Face (FF)، یا Ring Type Joint (RTJ) باشد، که انتخاب هر کدام بستگی به نوع فلنج مقابل و شرایط کاری (فشار و دما) دارد. در هنگام نصب، فلنج کور با یک گسکت بین خود و فلنج متصل به خط لوله قرار می‌گیرد و با سفت کردن یکنواخت پیچ‌ها، یک اتصال آب‌بند و فشارقوی ایجاد می‌شود که هیچ سیالی نمی‌تواند از آن عبور کند.
مزایای فلنج کور
- آب‌بندی کامل و مطمئن: قابلیت مسدود کردن صد در صدی جریان سیال، حتی تحت فشارهای بالا.
- ایمنی بالا: فراهم آوردن یک مانع فیزیکی محکم برای جلوگیری از نشت سیالات خطرناک یا فرار.
- انعطاف‌پذیری در تعمیر و نگهدهداری: امکان جداسازی و تعمیر بخش‌های خاصی از سیستم بدون نیاز به تخلیه کل خط.
- مناسب برای گسترش‌های آتی: قابلیت استفاده در نقاطی که ممکن است در آینده به خط لوله یا تجهیزات جدیدی متصل شوند.
- مقرون به صرفه: نسبت به راه‌حل‌های پیچیده‌تر برای مسدود کردن موقت یا دائم، معمولاً اقتصادی‌تر است.
- مقاومت بالا در برابر فشار: به دلیل ساختار توپر، فلنج کور مقاومت بسیار بالایی در برابر فشارهای داخلی سیستم از خود نشان می‌دهد.
کاربردهای فلنج کور
فلنج کور به دلیل قابلیت مسدود کنندگی و آب‌بندی قوی، در طیف وسیعی از صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی: برای بستن انتهای خطوط لوله بلااستفاده، نازل‌های یدکی مخازن و جداکننده‌ها، یا برای انجام تست‌های فشار (Hydrostatic Testing).
- نیروگاه‌ها: در سیستم‌های بخار و آب برای جداسازی بخش‌های مختلف جهت تعمیر یا بازرسی.
- صنایع شیمیایی: برای جلوگیری از نشت مواد شیمیایی خطرناک در نقاط پایانی سیستم.
- سیستم‌های اطفاء حریق و آبرسانی: در نقاطی که نیاز به مسدود کردن موقت یا دائم جریان آب وجود دارد.
- کشتی‌سازی و سکوهای دریایی: در سیستم‌های پایپینگ کشتی‌ها و سکوهای نفتی.
- آماده‌سازی برای توسعه آینده: در طراحی‌هایی که امکان افزودن خطوط لوله جدید در آینده وجود دارد.
نکات مهم در انتخاب و نصب فلنج کور
- کلاس فشار: انتخاب فلنج کور باید بر اساس حداکثر فشار کاری سیستم صورت گیرد. فلنج‌های کور در کلاس‌های فشار متنوعی از 150 تا 2500 (و بالاتر) موجود هستند.
- جنس مواد: جنس فلنج باید با سیال و محیط کاری سازگار باشد (مانند فولاد کربن A105، فولاد ضد زنگ A182 F304/316، یا آلیاژهای خاص).
- استانداردها: اطمینان از مطابقت با استانداردهای جهانی مانند ASME B16.5 (برای سایزهای تا 24 اینچ) و ASME B16.47 (برای سایزهای بزرگتر).
- نوع وجه فلنج (Facing Type): انتخاب درست بین RF، FF، یا RTJ بر اساس فلنج مقابل و نوع گسکت.
- گسکت مناسب: استفاده از گسکت با جنس و مشخصات فنی مناسب برای فشار و دمای سیستم جهت اطمینان از آب‌بندی کامل.
- گشتاور پیچ‌ها: سفت کردن پیچ‌ها با گشتاور توصیه شده و به صورت متقابل برای اطمینان از توزیع یکنواخت بار و آب‌بندی مؤثر.
